چرا به کد بورسی نیاز داریم؟
ضرورت دریافت کد بورسی و موارد استفاده از آن
کد بورسی به منزله شناسه اختصاصی هر فرد در بازار سرمایه محسوب می‌شود و نقشی مشابه کد ملی برای اشخاص حقیقی یا شناسه ملی برای اشخاص حقوقی دارد. این کد ترکیبی از سه حرف و پنج عدد است که بطور یکتا برای هر سرمایه‌گذار صادر می‌شود. معمولا حروف ابتدایی آن برگرفته از نام خانوادگی فرد است، هرچند در موارد خاص ممکن است این الگو رعایت نشود.
افراد به دلایل متعددی نیازمند دریافت کد بورسی هستند که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
۱. آغاز فعالیت در بازار سرمایه
دریافت کد بورسی نخستین گام ورود به بازار سرمایه و انجام معاملات انواع اوراق بهادار به شمار می‌رود. صدور این کد بر عهده شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه است که یکی از ارکان کلیدی ساختار بازار سرمایه محسوب می‌شود.
۲. تخصیص سهام ترجیحی
سهام ترجیحی بخشی از سهام شرکت‌ها یا سازمان‌هاست که به کارکنان آنها واگذار می‌شود. برای ثبت و نگهداری مالکیت این اوراق، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی موظف است دارایی هر فرد را به کد بورسی وی متصل کند. از این‌رو حتی افرادی که در حال حاضر قصد فعالیت مستقیم در بازار سرمایه ندارند، جهت دریافت سهام ترجیحی نیاز به کد بورسی خواهند داشت.
۳. تخصیص سهام عدالت
برای اشخاصی که در طرح سهام عدالت مشارکت داشته‌اند، کد بورسی به‌صورت خودکار از سوی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی صادر شده است تا مالکیت آنها در سیستم رسمی بازار سرمایه ثبت شود.
۴. سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌عنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه مورد توجه هستند. متقاضیان سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها لازم است در سامانه سجام ثبت‌نام کرده و کد بورسی خود را دریافت کنند تا امکان خرید و فروش واحدهای صندوق برایشان فراهم شود.
۵. فروش واحدهای صندوق‌های ETF دولتی
در پذیره‌نویسی صندوق‌های قابل معامله دولتی مانند دارا یکم و پالایشی یکم دو مسیر وجود داشت:
- افراد دارای کد بورسی از طریق سامانه‌های معاملاتی کارگزاری‌ها اقدام به خرید کردند.
- افرادی که فاقد کد بورسی بودند، از طریق بانک‌های عامل در پذیره‌نویسی شرکت کردند.
با این حال، فروش واحدهای این صندوق‌ها تنها از طریق کارگزاری‌های بازار سرمایه امکان‌پذیر است. بنابراین اشخاصی که در زمان خرید فاقد کد بورسی بوده‌اند، برای فروش دارایی خود باید ابتدا کد بورسی دریافت و مراحل ثبت‌نام در کارگزاری را تکمیل کنند.
در صورتی که پس از صدور کد بورسی، واحدهای صندوق در پرتفوی بورسی فرد نمایش داده نشود، لازم است از طریق سامانه‌های معاملاتی برخط درخواست تغییر کارگزار ناظر را ثبت کند تا دارایی‌های مربوطه به حساب وی منتقل و امکان فروش آنها فراهم شود.
سوالات متداول
۱. چرا به کد بورسی نیاز داریم؟
دریافت کد بورسی شرط اولیه ورود به بازار سرمایه و انجام معاملات اوراق بهادار است. این کد توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی برای تمامی متقاضیان صادر می‌شود.
۲. سهام ترجیحی به چه معناست؟
سهام ترجیحی نوعی از سهام شرکت‌هاست که به کارکنان به‌منظور ایجاد انگیزه و مشارکت بیشتر در مالکیت سازمان اختصاص می‌یابد.
۳. آیا فروش صندوق‌های ETF دولتی بدون کد بورسی ممکن است؟
خیر. انجام معاملات مربوط به صندوق‌های قابل معامله تنها از طریق کارگزاری‌های رسمی امکان‌پذیر است و دریافت کد بورسی برای افتتاح حساب کارگزاری الزامی است.
