تحلیل تخصصی بازار کاغذ بسته بندی در شش ماهه نخست امسال
صنعت کاغذ بسته بندی در ایران طی سال‌های اخیر به عنوان یکی از بخش‌های پویای صنایع سلولزی مطرح بوده است. رشد تقاضا در صنایع غذایی، کشاورزی، کالاهای مصرفی، تجارت الکترونیک و صادرات، این حوزه را معرض رشد و همچنین مجموعه‌ای از چالش‌های ساختاری قرار داده است. مطابق با بررسی‌های میدانی و گزارش‌های منتشرشده در سایت صنایع سلولزی ایران، شش ماهه نخست امسال با رشد محدود، فشار هزینه‌ها، کاهش نقدینگی و رقابت شدید همراه بوده است.
وضعیت تولید: میان افزایش هزینه‌ها و مدیریت ظرفیت
افزایش هزینه‌های تمام شده
براساس گزارش‌های تولیدکنندگان و داده‌های بدست آمده، مهم‌ترین عوامل افزایش هزینه تولید شامل موارد زیر است:
- افزایش ۲۰ تا ۳۵ درصدی قیمت OCC
- افزایش چندباره و کمبود شدید نشاسته
- رشد دستمزد سالانه
- افزایش هزینه انرژی به ویژه برق تابستان
- رکود ناشی از قطع برق صنایع و زیان قابل توجه واحدها از عدم تولید و پرداخت هزینه های پرسنلی و غیره با وجود عدم تولید
- افزایش هزینه حمل و نقل داخلی و بین استانی
این افزایش هزینه‌ها باعث شد برخی واحدها بخصوص کارخانه‌های کوچک با حاشیه سود بسیار محدود فعالیت کنند.
نوسانات برنامه‌ریزی تولید
اغلب کارخانه‌ها به جای برنامه‌های بلندمدت، به سمت استراتژی تولید هفتگی و مبتنی بر سفارش روز حرکت کردند. گزارش‌های میدانی نیز کاهش پیش‌خریدهای بلندمدت را تایید می‌کند.
وضعیت بازار و تقاضا: ثبات نسبی همراه با کاهش ملایم
تحلیل رفتار مصرف کنندگان
صنایع بزرگ مصرف کننده شامل کارتن‌سازی، غذایی، لبنیات، کشاورزی و لوازم خانگی در نیمه نخست سال جاری رفتار محتاطانه‌تری داشتند. بر اساس گزارش‌ها، بسیاری از کارتن‌سازان اعلام کرده‌اند که سفارش‌ها نسبت به دوره مشابه سال قبل ۵ تا ۱۰ درصد کاهش داشته است.
رکود مصرف
کاهش قدرت خرید مردم منجر به کاهش تقاضا برای کالاهای مصرفی شد و همین موضوع اثر مستقیم بر سفارش کارتن و به تبع آن مصرف کاغذ بسته بندی داشت.
روند قیمتها: نوسان محدود در بازاری رقابتی
براساس آمار بررسی شده، قیمت انواع کاغذ تست لاینر، کاغذ فلوتینگ و کاغذ لاینر در نیمه نخست امسال در دامنه‌ای حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد نوسان داشته است.
عوامل اصلی نوسان قیمت
- نرخ ارز آزاد و نیمایی
- قیمت OCC داخلی
- واردات محدود و پرهزینه
- رقابت کارخانه‌های کوچک
با وجود افزایش هزینه‌های تولید، به علت رقابت شدید، قیمتها جهش شدیدی نداشتند.
وضعیت صادرات: رشد محدود اما پایدار
مقاصد اصلی صادرات
عراق، پاکستان، افغانستان، آذربایجان و امارات بازارهای اصلی صادرات کاغذ بسته‌بندی ایران بودند.
طبق تحلیل‌ها و بررسی‌های انجام شدهر شده، بسیاری از کارخانه‌ها از افزایش سفارشات صادراتی در ماه‌های آخر نیمه اول سال جاری خبر داده‌اند.
چالش‌های اصلی صادرات
- نوسان‌های نرخ ارز
- مشکلات انتقال پول
- کیفیت غیر یکنواخت برخی تولیدکنندگان
- هزینه حمل و نقل بین‌المللی
با وجود این چالش‌ها، صادرات همچنان یک فرصت موثر برای حفظ جریان نقدینگی کارخانه‌ها بوده است.
بازار مواد اولیه: بزرگ‌ترین ریسک نیمه اول سال
فشار ناشی از قیمت OCC
گزارش‌های متعدد تولیدکنندگان، نشان می‌دهد که:
- قیمت OCC داخلی افزایش چشم‌گیر داشته است
- واردات OCC به دلیل مشکلات گمرکی و تامین ارز کاهش یافته است
- کیفیت OCC داخلی در برخی استان‌ها پایین‌تر از استاندارد لازم بود
این موضوع موجب افزایش هزینه تمام‌شده برای اکثر کارخانه‌ها شد.
خمیر و مواد افزودنی
قیمت خمیر وارداتی و مواد شیمیایی هم تحت تاثیر بازار جهانی و نرخ ارز در کشور افزایش یافت و فشار مضاعفی بر خطوط تولید وارد کرد.
رقابت بازاری: جنگ قیمت، فشار بر سودآوری
افزایش ظرفیت اسمی
در سال‌های اخیر چندین خط جدید تولید کاغذ بسته‌بندی وارد مدار شده است. این افزایش ظرفیت در حالی انجام شد که رشد تقاضا محدود بود؛ همین مسئله رقابت را تشدید کرد.
رقابت ناسالم قیمتی
طبق تحلیل‌ها، برخی تولیدکنندگان کوچک برای تامین نقدینگی، محصولات خود را زیر قیمت واقعی عرضه کرده‌اند. این روند منجر به موارد زیر شد:
- کاهش حاشیه سود در کل صنعت
- فشار بر واحدهای بزرگ و باکیفیت
- بی‌ثباتی قیمتها
چالش‌های ساختاری که در نیمه اول سال نمایان شد
- قدیمی بودن بخشی از ماشین‌آلات کشور
- مصرف بالای انرژی و محدودیت برق در تابستان
- نبود نظام استاندارد سراسری برای کیفیت
- مشکلات تامین ارز برای واردات OCC
- شکاف بین قیمت‌گذاری کارخانه‌ها و کارتن‌سازان
- نبود سامانه شفاف توزیع مواد اولیه
چشم‌انداز نیمه دوم سال
تقاضا
نیمه دوم معمولا فصل اوج مصرف در صنایع کشاورزی، غذایی و صادرات است؛ بنابراین انتظار می‌رود تقاضا نسبت به نیمه اول افزایش کنترل شده‌ای داشته باشد.
قیمتها
جهش قیمتها به علت کمبود شدید آخال داخلی و مشکلات واردات مستمر آن با توجه به بحث‌های تخصیص ارز و ثبت سفارش، رشد قیمت ارز، افزایش قیمت نشاسته بوده است و مشکل کمبود شدید نقدینگی کاغذسازان که بازار را به سمت فروش نقدی می برد.
تولید
کارخانه‌های بزرگ برنامه افزایش ظرفیت دارند، اما رقابت قیمتی همچنان پابرجا خواهد بود.
نتیجه‌گیری
بررسی روندهای میدانی، گزارش‌های کارخانه‌ها و تحلیل‌های تخصصی منتشرشده در سایت صنایع سلولزی ایران نشان می‌دهد که بازار کاغذ بسته‌بندی در شش ماه نخست امسال با افزایش هزینه‌ها، نوسان مواد اولیه، رقابت شدید، تقاضای محدود، و رشد کُند صادرات همراه بوده است.
با این حال، این صنعت نسبت به سایر بخش‌های سلولزی ثبات بیشتری دارد و در صورت مدیریت بهتر واردات، تثبیت نرخ ارز، استانداردسازی کیفیت، و تقویت صادرات، می‌تواند در نیمه دوم سال جاری وضعیت بهتری را تجربه کند.
منبع آمار: سایت اطلاع رسانی صنایع سلولزی ایران
